NTvl-Stories

The Haystack grows bigger and the needle smaller

Bets Terblance

My search involves finding the origins of my great-grandfather on maternal side. My grandfather's surname was initially Warrenton – for the children ‘Warmtoon' (Warm toe)!
A story originated somewhere that Granddad was shipwrecked and subsequently adopted by an Afrikaans-speaking family – with a sister and brother being adopted by two other families. Granddad still had had contact with his sister, Sannie.
When Granddad's eldest son went looking for information in the Cape (?), he returned with the assertion that the surname should be ‘Wartington' and that relatives from England had come in search of possible living relations, but could not find any. All the particular children then became Wartington. This sounded interesting and could even mean a possible inheritance!
All these erroneous perceptions seriously hampered my search. In the 1986 voters' role all Wartingtons were my

{module Bets Terblanche}

grandfather's descendents! When I found my (Du Toit) grandmother's marriage certificate in Ladismith, it I clearly saw that her husband's surname was given as WORTINGTON, which gave me the idea that it could rather be Worthington. My first breakthrough!
Upon publication of SAG's W-volume I found that all these old family myths were wrong. My grandfather was most certainly no shipwreck survivor, because I had found his father's marriage certificate: William John WORTHINGTON x Martha Johanna CORDIER – both from Gamkaskloof. What a breakthrough!!
(Most interestingly: The minister presiding at the marriage was Ds J H Neethling, my bridesmaid's great-grandfather and founder of the Stellenbosch Mother Church!).
They baptised four children, three daughters and a son: my Granddad. On the baptismal certificates the surname is clearly shown as Worthington! The second daughter was Susanna Johanna Mathilda (Sister Sannie!) who was 14 years older than my Granddad, Jacobus Cornelius!
Given that Granddad apparently remembered nothing of his parents, my search then turned to Aunt Sannie. On Microfiche I started searching for her marriage certificate from age 14 and was on the verge of giving up, when I noticed she had married only at age 36, to a widower named Jacobus Christiaan PRETORIUS (s.o. Johannes Matthys) at Ladismith in 1890. Breakthrough, because I had found another source of information – at least, this is what I thought!!

  • Hits: 11349

Die Mied word Groter en die Naald al kleiner

Bets Terblanche
My soektog is na die oorsprong van my Oupagrootjie aan moederskant. My oupa se van was aanvanklik Warrenton – vir die kinders Warmtoon! Iewers het daar ‘n storie ontstaan dat Oupa ‘n skipbreukeling was wat deur ‘n Afrikaanse familie aangeneem is – met ‘n sussie en boetie wat deur twee ander gesinne aangeneem is. Oupa het nog kontak met sy sussie, Sannie, gehad.
Toe oupa se oudste seun in die Kaap (?) gaan soek het vir inligting, het hy teruggekom met die bewering dat die van ‘Wartington' moet wees en dat daar familie uit Engeland in ‘n stadium kom soek het na moontlike oorlewendes, maar niemand kon vind nie. Al die betrokke kinders het toe Wartington geword. Dit klink mos interessant en kan selfs dui op moontlike erfporsies!
Al hierdie verkeerde persepsies het my soektog geweldig belemmer. In die 1986-kieserslys was alle Wartingtons my oupa se nageslag! Toe ek my ouma (Du Toit) se huweliksertifikaat by Ladismith vind, kon ek duidelik sien dat haar man se van as WORTINGTON aangedui is en dit het my die idee gegee dat dit moontlik Worthington kon wees. My eerste deurbraak!
By die publikasie van SAG se W-boek het ek gevind dat al die ou oorlewerings verkeerd was. My oupa was beslis nie ‘n skipbreukeling nie, want ek het sy pa se huweliksertifikaat gevind: William John WORTHINGTON x Martha Johanna CORDIER – albei van Gamkaskloof. Wat ‘n deurbraak!!
(Baie interessant: In die huwelik bevestig deur Ds J H Neethling, my strooimeisie se Oupagrootjie en stigter van Stellenbosch se moederkerk!).
Hulle het vier kinders gedoop, drie dogters en ‘n seun: my Oupa. Op die doopsertifikate baie duidelik aangedui as Worthington! Die tweede

{module Bets Terblanche}
dogter was Susanna Johanna Mathilda (Sussie Sannie!) en sy was 14 jaar ouer as my Oupa, Jacobus Cornelius!
Aangesien Oupa blykbaar niks van sy ouers onthou het nie, het my soektog toe verskuif na Tant Sannie. Ek het haar huweliksertifikaat op die Mikrofiche begin soek vanaf ouderdom 14 jaar en wou net moed opgee toe ek sien sy is eers op 36 met ‘n wewenaar getroud, naamlik met Jacobus Christiaan PRETORIUS (s.v. Johannes Matthys) op Ladismith in 1890. Deurbraak, want ek het nog ‘n bron van inligting gevind – het ek gedink!!
Hulle het nog drie kinders gehad, die laaste Willem Johannes, m.a.w. vernoem na William John. Nie een van my oupa se kinders is na sy ouers vernoem nie! Die groot hoekom???
Maar dis waarom ek nou by die Pretoriusse wil hoor of Tant Sannie iets van haar pa aan haar nasate oorgedra het – dis een van my laaste opsies!
Ek kan noem dat ek in Gamkaskloof, Prins Albert, Calitzdorp (waar haar man begrawe is) oral rond verneem het – tot by die Ouetehuise! Ek was op die rekenaar met allerhande adresse, het e-posse en briewe geskryf aan etlike genealogiese verenigings in Engeland. Almal kom met beloftes terug, maar geen inligting!
Dan was ek in Engeland (te kort) waar ek in die ‘Parish Registers' gesoek het na sy doop, maar ongelukkig gee hulle net die eerste naam en daar is letterlik honderde William Worthingtons in sy tyd gedoop, vanaf Skotland tot Cornwall! Ek was by twee Worthington-dorpe, ‘n Worthington-meer, Worthington Hall en ‘n kerk waar die oorspronklike Edvard Worthington begrawe is. Maar twee weke was te min, dalk selfs twee jaar!! Ek is daar weg met ‘n keuse vir my Oupagrootjie, tussen ‘farmer', ‘bigamist', ‘convict', ‘pastor' of Lord!!
O ja. ook met ‘n blikkie Worthington-bier – ellendig sleg!
Tans is daar nog een ander opsie. Daar is begin met Worthington DNS-toetsing in Amerika en ‘n kleinnefie het ingewillig om sy DNS te laat doen, maar kom ook nie sover nie!

Ek doen veral ‘n beroep op die Pretoriusse en Cordiers vir die GROOT deurbraak!!

  • Hits: 2896

Kan 'n Oumagrootjie mens so verwar

Geskryf deur Ria Slabbert. 11 Julie 2013

Dis nie net te min inligting wat ʼn uitdaging is vir ʼn nuuskierige genealoog nie;   voorouers se geite en  giere, maar ook hul sterk  oortuigings kan mens baie lank op ʼn dwaalspoor hou.     Al het ons GGSA-tak al die beginners baie mooi geleer hoe om te werk te gaan, het my oumagrootjie my goed  deurmekaar gehad.
My oupa en ouma STOKES het redelik gehou by die tradisionele naamgewingspatroon en dus, so het ek gedink, behoort ouma Anna Maria Elizabeth OLIVIER se oudste dogter haar ma se naam te dra. Maklik,  ek soek net na ʼn Susanna Georgdien wat met ʼn Jan Tielman OLIVIER getroud was.   Verder het ek darem my ouma se geboortedatum,  1889 gehad om vanaf terug te werk.
Die gewone bronne het egter niks opgelewer oor á½¹f my ouma- á½¹f oupagrootjie nie.  Uiteindelik het  ‘n Oliviernavorser, Yvonne Robinson, goedgunstiglik inligting beskikbaar gestel oor  Jan Tielman se herkoms en het sy aangedui dat  hy met ‘n Susanna LOTZ getroud was.  Maar …. Haar tweede naam was Isabella en sy is al in 1845 gebore!
Uiteindelik het dit geblyk dat Susanna voorheen met C.J. Langenhoven se oom getroud was en dat Jan dus met haar, as ‘n weduwee met vier kinders, getroud is.  Jan was ook voorheen getroud.  Op  hierdie stadium dink ek dat sy eerste vrou Susara Christina LOU(W)RENS was en dat hul ten minste twee seuns gehad het.  Intussen is daar gelukkig ook kontak gemaak met meer van oupa- en ouma-grootjie se ander  nasate.
Opvallend  egter was dat tannie Tienie, een van die niggies, wat na ouma Susanna Isabella vernoem is, se tweede naam eweneens nie Isabella is nie, maar wel Martina.  Dit het verder geblyk dat al die niggies wat na hul ouma (bekend as ouma Sannie) vernoem is, se tweede name verskil het en dat nie een Isabella as tweede naam gehad het nie?  Op my verbaasde navraag, gee tannie Tienie toe die volgende interessante verklaring:   Ouma Sannie was mos vreeslik gelowig.   Sy het al haar kinders verbied om haar tweede naam te gebruik, want, het sy hulle herinner, dit was mos die naam van die afvallige Koning Agab se Baälaanbiddende vrou!  En … dié vrou (wat eintlik Isebel was) het die Baäl-priesters gestuur om die profeet van God, Elia, dood te maak!

 

  • Hits: 7578

Sam Basch's A-Ha Moment

Sam Basch 12 May 2013

At the Bergendal Monument outside Belfast in Mpumalanga two names are engraved one below the other on the black granite panel:  From Elandskloof (Click on the image to enlarge) {artsexylightbox path="images/stories/Noord_Transvaal/SambaschAHA" previewWidth="100" previewHeight="100"}{/artsexylightbox} - A. Basch; R. Basch.
Initially I could not place these two, although I had been busy with the family research since late-2009.  So inexperienced was I that it did not immediately dawn on me that this very same A. Basch could be our progenitor.
In 2010 we even booked a bitterly cold weekend at Elandskloof, nowadays a trout farm near Dullstroom, to look for the gravesite of progenitor Alexander Oskar Adolf Berthold BASCH (1837-1902).  According to my information he had farmed on Elandskloof until 1902.  We even combed the old cemetery at Machadodorp where he apparently owned a house. Nothing.
Then I came across a shocking fact from his spouse's documentation in the archives:  she stated he was murdered on 20 April 1901.  Elria Wessels at the Anglo-Boer War Museum in Bloemfontein confirmed the information by email, but gave the year as 1902.  And she also referred to Robert (Gert) Basch, aged 14, who, like Alexander, was murdered two miles outside Dullstroom.
Now we know their names are the ones on the Bergendal Monument, possibly reinterred from Elandskloof.  But who was young Robert?
Alexander's Death Notice lists the names of four children from his first marriage with Martha Christina Elizabeth Geertruida SMIT (1837-1870) and ten children with Aletta Petronella STOLTZ (1848-1920).  Still there is no mention of a Robert Gert.

Lees verder

  • Hits: 8403

Sam Basch se A-Ha oomblik

Sam Basch 12 Mei 2013

By die Bergendal-monument buite Belfast in Mpumalanga het ek twee name onder mekaar op die swart granietpaneel gelees:  Van Elandskloof (Klik op die foto om te vergroot) {artsexylightbox path="images/stories/Noord_Transvaal/SambaschAHA" previewWidth="100" previewHeight="100"}{/artsexylightbox} - A. Basch; R. Basch.
Aanvanklik kon ek hierdie twee nie plaas nie, al was ek vanaf laat-2009 met die familienavorsing doenig.  Só onervare is mens dat ek nie dadelik gesnap het hierdie einste A. Basch was ons stamvader nie.
In 2010 bespreek ons selfs ‘n snerpend-koue naweek op Elandskloof, deesdae ‘n forelplaas naby Dullstroom, op soek na stamvader Alexander Oskar Adolf Berthold BASCH (1837-1902) se graf.  Volgens my inligting het hy tot 1902 op Elandskloof geboer. Ons gaan soek selfs in die ou begraafplaas op Machadodorp waar hy glo ‘n huis besit het.  Niks.
Dan kom ons op ‘n skokkende feit af uit sy vrou se dokumentasie in die argief: sy het verklaar dat hy op 20 April 1901 vermoor is.  Elria Wessels by die Anglo-Boereoorlog-museum in Bloemfontein bevestig die inligting in ‘n e-pos, maar dui die jaar aan as 1902.  En sy verwys ook na Robert (Gert) Basch, ouderdom 14, wat net soos Alexander twee myl buite Dullstroom vermoor is.
Nou weet ons hul name is dié wat op die Bergendal-monument verskyn, vermoedelik dan herbegrawe vanaf Elandskloof. Maar wie was jong Robert?
Alexander se Sterfkennis (SK) bevat die name van vier kinders uit sy eerste huwelik met Martha Christina Elizabeth Geertruida SMIT (1837-1870) en tien kinders by Aletta Petronella STOLTZ (1848-1920).  Maar daar is g'n Robert Gert aangeteken nie.

Lees verder

  • Hits: 2564